Ik geef toe, ik ben weleens bang. En steeds vaker, merk ik. Mijn hoogtevrees lijkt erger te worden, en de angst voor de toekomst neemt ook toe. Door de al merkbare lichamelijke (en geestelijke?) aftakeling, door de diverse oorlogen, door de oprukkende autocratieën. Goede moed van Tim Hofman uit 2024 is een ‘pleidooi voor een minder bang bestaan’, zo zegt de ondertitel. En ik geef toe: het hielp wél! Een beetje maar, ben ik bang.

Tim lepelt 18 heel herkenbare angsten op, en werkt daar de achtergronden van uit, met veel persoonlijke anekdotes en verhalen uit het nieuws. Dat levert herkenning op (ik ben niet de enige!), en zou ook het duwtje moeten zijn om ons actief van die angsten te bevrijden. Daar reikt Tim wat weinig methoden voor aan. De wil om de moed te vinden om me van die angsten te bevrijden is er wel, maar voor de uitvoering zal ik toch elders moeten zoeken, daar is dit boek te oppervlakkig voor.

In het zelfhulpboek Goede moed …

… zegt Tim dat het hem als journalist opvalt dat we continu tegen dezelfde problemen aanlopen, en dat angst een grote rol speelt in die problemen. Politici maken ons bang voor elkaar en voor de wereld. Bij ongeneeslijk zieke mensen speelt angst weer een andere rol, zo leerde hij van de deelnemers van zijn programma Over Mijn Lijk.

Psychiater Damiaan Denys stelt: ‘Angst bestaat alleen maar dankzij fantasie.’ Kunnen we onze verbeelding ook anders inzetten? Angst een minder grote rol laten spelen? In plaats van worst case vaker denken aan good case scenario’s?  Tim loopt 18 persoonlijke én maatschappelijke scenario’s langs, met heel veel persoonlijke ervaringen en gevoelens. Daarbij geeft hij tips voor ‘verbetering’. Wat viel me op?

18 angsten

• Faalangst. Tim is doodsbenauwd als hij na publicatie van misstanden bij The Voice een live gesprek heeft met John de Mol. Waarom? Hij denk dat ‘het niet goed komt’. Raar eigenlijk, als een vriend in die situatie zit, beur je hem op met: het komt goed. Maar voor jezelf doe je dat niet? Doe dus de volgende keer  de ‘beste vrienden toets’. En wat is falen eigenlijk een raar fenomeen, alsof bij werken en presteren af en toe struikelen niet ‘hoort’. 
• Angst om jezelf bloot te geven, kwetsbaar opstellen. Raar dat jezelf openstellen voelt als het toenemen van je kwetsbaarheid. Terwijl het de relatie verbetert, en als dat niet zo is, was die relatie ook niet best. Dan weet je dat maar, dat is winst.  Je blootgeven zorgt voor beter onderling begrip, voor sociale cohesie.
• Verlatingsangst. We móéten samen met iemand zijn. Dat dicteren onze sociale normen, en de films, muziek en sprookjes: alléén zijn is het ergste wat er is. Niet dus. Wees eerlijk naar elkaar, en geef het op tijd aan als je niet samen verder wilt.
• Angst voor stilstand. Er is veel aandacht voor persoonlijke groei. Het idee erachter is: we doen er alleen toe als we presteren. We moeten bewegen naar een plek met macht en status. Wat er mee samenhangt: FOMO, niks willen missen, steeds meer spullen willen hebben, hypes, social media. Nee, stilstand is géén achteruitgang. Het is de manier om een burn-out te vermijden, jezelf te zien zoals je bent in plaats van hoe je wilt zijn.
• Angst voor controle-verlies. Een mooi persoonlijk verhaal over hypochondrie en tinnitus. Overwin die angst door vertrouwen te hebben in jezelf, wát er ook gebeurt.
• Angst om vrijheid in te leveren. Weet dat grenzen goed zijn voor de veiligheid van jezelf én anderen. Voor een rood stoplicht moeten stoppen is in zekere zin vrijheidsbeperking, maar wel héél zinnig. Maar religieuze scholen die kledingvoorschriften hebben, wat vinden we daarvan? Is dan niet in strijd met artikel 1? Nou, er is ook nog zoiets als de Vrijheid van onderwijs. Je kunt je eigen school beginnen en je eigen regels maken. De ene vrijheid tegenover de andere vrijheid.
• Angst voor zelfcorrectie. Kritiek krijgen is hééél vervelend, helemaal als je het zowiezo anders bedoeld had. Dan ga je je defensief opstellen, je ontkent je eigen problematische gedrag. Verdiep je dan eens in de zaken waarvan men je beschuldigt (seksisme bijvoorbeeld). Vraag aan de cricasters wat er precies niet aan deugt. Pas je gedrag aan. Lastig, maar wel goed voor (je relaties met) anderen.

Deze 7 voorbeelden, zijn ook de eerste 7 hoofdstukken. Eigenlijk viel álles me op, maar dat uitschrijven levert weer een enorm lange recensie op, ik beperkt me dus tot dit: Tim behandelt verder de angsten voor vooruitgang, het geluid van de minderheid, anderen corrigeren, het feminiene (bij mannen), hypocrisie, het onmaakbare of het toeval, een wereld zonder winst, de bange machthebber, constante dreiging, een waardeloos bestaan, de dood.

De angst van de bange machthebber

Bijzonder is het stuk over de angst van (niet voor) de bange machthebber, wiens strategie het is burgers bang voor elkaar te maken, verdeel en heers dus.  Het ontmenselijken, de zondebokpolitiek. Angst als wapen. Heel herkenbaar. Tim stelt dat deze zogenaamde sterke leiders bang zijn voor machtsverlies en weten dat ze niet op kunnen tegen democratische waarden.

Angst voor de dood

In de laatste, angst voor de dood, quote Tim een aantal ongeneeslijk zieke deelnemers uit het programma Over Mijn Lijk, waarvan hij de laatste seizoenen presenteerde. Jip stelt dat de zekerheid van een snelle dood je bevrijdt van de angsten voor allerlei verwachtingen en verantwoordelijkheden. (Ik las onlangs het boek Longeneeslijk van Eva uit het laatste seizoen en verbaasde mij ook over het gebrek aan angst, en de wil om alles uit het leven te halen, hoe lastig ook.) Mooi om zo te eindigen.

Mijn evaluatie van Goede Moed

De kracht van het boek zit in de persoonlijke verhalen van Tim. Hij heeft ze allemaal meegemaakt (behalve die van de bange machthebber), en is daar heel open over. Het zijn ook angsten die ik allemaal herken. Sommige wat steviger dan anderen, maar toch. Het herkennen van de angsten en het effect ervan worden uitgebreid beschreven, Tim is niet voor niets journalist. Daar zijn lessen uit te leren. Het oplossen ervan gaat veel minder diep, het is dan ook niet echt een zelfhulpboek. Maar Tim is dan ook geen psychiater. De voorbeelden zijn van recente gebeurtenissen, dat is heel goed nu, want alles is herkenbaar, maar in die zin is het boek niet echt tijdloos. Nu lezen dus, of helemaal niet.

Het is een prettig geschreven betoog, goed geredigeerd, waarin Tim zich zeer kwetsbaar opstelt (ook een angst, zie boven. Die lijkt hij overwonnen te hebben.) De structuur is prettig, eerst de puur persoonlijke angsten (‘Jij en Ik’), dan die van de bredere omgeving en de samenleving (‘Wij’ en ‘Om ons heen’). Van micro naar macro. Er staan flink wat plaatjes bij die het betreffende hoofdstuk illustreren, of screen prints van discussies op social media. Die voegen zeker wat toe. Aardig boek voor de vakantie, met name als je alweer in de piepzak zit voor de terugreis.

Conclusie

Inhoud: Leerzaam 0, Onderbouwd -, Relevant +, Tijdloos 0.

Vorm: Aansprekend+, Verzorgd +, Illustraties +, Structuur +, Schrijfstijl +

FOMO -. 

Ik gaf het boek 3*

Ken je dit boek? Wat vond je ervan? 

Lees Goede moed duurzaam en gratis …

• via de (online) bibliotheek; 
• digitaal en gratis via Kobo Plus;
• of uit een minibieb (dat deed ik ook!)

Koop Goede moed duurzaam … 

• bij de kringloop;
• bij een tweedehandsboekenwinkel zoals Boekwinkeltjes;
• bij je lokale boekwinkel, via Libris;
• of via B-Corp Bol (affiliate link).

Keus genoeg!

Abonneer je hier op de kwartalige nieuwsbrief of op de wekelijkse blog-updates!