Strategie: Samenvatting van Careless People

Zóveel boeken om te lezen, zó weinig tijd. Hoe maak je een keuze? Ik laat mij leiden door aanbevelingen van vrienden en kennissen, mijn Family, recensies op bijvoorbeeld Goodreads en Storygraph, tips in kranten en op de socials, en de flapteksten. Maar óók door samenvattingen van anderen, om een betere indruk van de inhoud te krijgen. Die strategie, inclusief de (mini-)samenvatting deel ik graag met je. Deze keer: Careless People (nog niet vertaald) van Sarah Wynn-Williams uit 2025.

Aanbevelingen voor Careless People

Het begon in mei met een recensie in NRC, dat dit boek 4 ballen gaf. Bijzonder is dat de auteur géén reclame mag maken voor het boek, ze heeft als onderdeel van haar ontslagvergoeding van Meta een geheimhoudingsverklaring moeten tekenen. De publicatie van het boek kon Meta niet tegenhouden. Dit alles was natuurlijk geweldige reclame, en het boek stond al snel op de bestsellerlijsten. Het verhoogde ook mijn interesse. Wat staat er dan in dat zo geheim moet blijven?

En toen kwam het ook nog langs als tip van een boekenclub die ik volg. En dat deed het ‘m.

Ratings en recensies

Goodreads geeft een rating van 4,27 uit 5. Dat is erg hoog! Wat zeggen de recensies op deze site? Het lijkt erop dat veel hoge ratings voortkomen uit verzet tegen Meta, ten eerste over de pogingen om publicatie te blokkeren, en ten tweede over Meta’s politieke acties. Pas daarna komen de complimenten voor de schokkende inhoud en de schrijfstijl. Kritiek is er ook: Sarah heeft er 7 jaar gewerkt, kon ze er dan helemaal niets aan doen, zo op haar hoge positie? Was ze niet heel erg naïef, dat ze dacht zaken van binnenuit te kunnen veranderen? En ook lees ik: oud nieuws.

The Storygraph geeft 4,23 uit 5. Wat ik daar lees is ‘schokkend’, marar ook ‘naief’ en ‘slecht gestructureerd’. Het is geschreven als een biografie (ik begrijp dat dit extra bescherming als klokkenluider oplevert) maar de tijdslijn is wat rommelig.

Bol geeft 4* uit 5, met zeer weinig input. En ook Hebban geeft 4 uit 5, met zeer weinig input.

Ik krijg er steeds meer zin in! Wat zegt de flaptekst?

Flaptekst van Careless People

‘An explosive memoir charting one woman’s career at the heart of one of the most influential companies on the planet, Careless People gives you a front-row seat to Facebook, the decisions that have shaped world events in recent decades, and the people who made them. From trips on private jets and encounters with world leaders to shocking accounts of misogyny and double standards behind the scenes, this searing memoir exposes both the personal and the political fallout when unfettered power and a rotten company culture take hold. In a gripping and often absurd narrative where a few people carelessly hold the world in their hands, this eye-opening memoir reveals what really goes on among the global elite.

Sarah Wynn-Williams tells the wrenching but fun story of Facebook, mapping its rise from stumbling encounters with juntas to Mark Zuckerberg’s reaction when he learned of Facebook’s role in Trump’s election. She experiences the challenges and humiliations of working motherhood within a pressure cooker of a workplace, all while Sheryl Sandberg urges her and others to “lean in.” Careless People is a deeply personal account of why and how things have gone so horribly wrong in the past decade—told in a sharp, candid, and utterly disarming voice. A deep, unflinching look at the role that social media has assumed in our lives, Careless People reveals the truth about the leaders of Facebook: how the more power they grasp, the less responsible they become and the consequences this has for all of us.

Bewerkte samenvatting van Careless People

Sarah Wynn-Williams komt uit Christchurch, Nieuw-Zeeland en studeerde rechten. Ze werkte als diplomaat bij de VN in New York en later op de ambassade van Nieuw-Zeeland daar. Ze geloofde al vroeg, wat naïef, in het vermogen van Facebook om de wereld ten goede te veranderen – en ze wilde meedoen om impact te maken.

Ze vermoedde dat social media zó belangrijk zouden worden dat regeringen zich ermee zouden willen bemoeien, met name door de enorme hoeveelheid data waarover bijvoorbeeld Facebook beschikte. Als voormalig beleidsexpert bij de VN begreep ze dat Facebook daardoor steeds meer een beroep zou moeten doen op internationale beleidsexpertise om zijn wereldwijde expansie uit te onderhandelen.

In 2010 spendeerde ze maanden aan het vinden van persoonlijke contacten in het wereldwijde beleidsteam van Facebook om een positie als Facebook-diplomaat te bemachtigen. Dat was niet gemakkelijk, want ondanks de missie van Facebook om mensen met elkaar in contact te brengen, waren Facebook’s eigen managers erg moeilijk te vinden, laat staan te bereiken.

Sollicitatiegesprekken

Toen ze begin 2011 eindelijk Marne Levine van het beleidsteam te pakken kreeg, hoorde ze dat Facebook nooit echt had overwogen om iemand aan te nemen die specifiek onderzoek deed naar en onderhandelde over beleid met regeringen over de hele wereld. Het goed onderbouwde voorstel van Sarah over de voordelen van samenwerking met regeringen om Facebook te helpen uitbreiden, maakte geen indruk – totdat ze zei dat als Facebook dit niet zou doen, het de groei naar nieuwe markten zou kunnen belemmeren.

Slechts een week na dit interview belde Marne spontaan terug – Sarah’s voorspelling dat Facebook grootschalige protesten in de wereld zou kunnen faciliteren was werkelijkheid geworden tijdens de Arabische Lente. In het gesprek opperde Marne zelfs het idee dat Mark Zuckerberg de eer zou moeten opeisen voor de volksopstanden.

Sarah, met jarenlange beleidservaring bij de VN, wist dat het een ramp zou zijn voor Facebook’s positie in China als hij dat zou doen. Als Mark de eer zou opstrijken voor een volksrevolutie in het Midden-Oosten, legde ze uit, zou dat negatieve gevolgen hebben voor de terugkeer van Facebook naar China. Marne bleef even stil. Toen wuifde ze de bezorgdheid weg en zei dat ze op dat moment alleen aan de westerse media dachten, niet aan China. Marne hing snel op. Een vervolgafspraak bleef uit.

Nadat Sarah maanden later de gebeurtenissen rond de aardbeving in Nieuw-Zeeland live op Facebook had gevolgd, verzamelde ze de moed om Marne nog een laatste keer te benaderen. Ze belde haar op om te vertellen hoe Facebook haar had geholpen nieuws over haar zus in Christchurch te krijgen tijdens de aardbeving, dat Facebook voor veel mensen hét medium was geweest om informatie uit te wisselen over de aardbeving. Uiteindelijk begreep Marne Sarah’s waarde en deed ze een aanbod. Op 5 juli 2011 begon Sarah Wynn-Williams in het beleidsteam van Facebook in Washington DC.

Net in dienst

Na jaren dromen over werken bij Facebook en maanden pitchen, werd de veel minder glamoureuze realiteit van haar rol snel duidelijk. Mark had zijn desinteresse in politiek tot een deel van zijn persoonlijke merk gemaakt. Dit was verwarrend voor Sarah, die Facebook al zag als een van de krachtigste politieke instrumenten die ooit was ontwikkeld. Maar de Facebook-top zag het bedrijf slechts als een multinational die moest groeien en winst maken, de jonge medewerkers daarentegen waren gemotiveerd door de missie van openheid en verbondenheid.

Onaf

Ondanks de rijkdom van het bedrijf waren de kantoren van Facebook gestript tot kale buizen en leidingen – met nepgraffiti op de betonnen muren – zelfs die in het rustige en stabiele Washington DC. Een Duitse delegatie die het kantoor in DC bezocht, was stomverbaasd toen Sarah vertelde dat deze onafgewerkte look een statement was over hun manier om het bedrijf te zien, als iets dat altijd onaf is.

De Duitse delegatie, die bekend stond om haar zorg voor de veiligheid van werknemers, was nóg verbaasder toen Sarah terloops zei dat de Facebook-medewerkers de ruimte zélf hadden moeten afbreken, omdat ze een volledig afgewerkt kantorencomplex hadden gehuurd. In feite was het personeel opgedragen om gezondheids- en veiligheidsvoorschriften te overtreden in naam van een ideaal.

Deze discussie was voorspellend voor het conflict dat Facebook zou hebben met Duitse internetregelgevers en meer in het algemeen met EU-privacyvoorvechters. Het was ook een vroege indicatie van hoe weinig respect de leidinggevenden van Facebook hadden voor de gezondheid en het welzijn van hun werknemers.

Cultuur

Inzet en uithoudingsvermogen waren de pijlers van de kantoorcultuur. Het officiële beleid van Facebook was om werknemers zó te overstelpen met taken dat ze geen kans hadden op een bevredigend privéleven. De enorme hoeveelheid werk werd beschouwd als de beste keuze voor de productiviteit en het vermijden van conflicten, dus senior managers namen minder mensen aan dan nodig en gaven iedereen een overweldigend aantal taken. Iedereen tot en met de stagiairs werkte van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds heel laat en werden zelfs tijdens vakanties of verlof geacht sms’jes en berichten te beantwoordden. Daartegenover stonden allerlei ‘extra’s’: maaltijden, snacks, je was, vervoer, alles was gratis.

Myanmar 2012

Tegen oktober 2012 had Facebook een miljard gebruikers, maar het beleidsteam ging van crisis naar crisis zonder strategie. Ondertussen realiseerden de hogere leidinggevenden zich dat, om te blijven groeien, ze zich moesten richten op de grootste bevolkingsgroepen in de wereld die nog geen toegang hadden tot Facebook en die zich bevonden in plaatsen als Iran, Myanmar en Bangladesh. Plaatsen waar regeringen het narratief onder controle wilden houden, in plaats van het delen van informatie aan te moedigen.

Nu Facebook bijna geen mogelijkheden meer had om te groeien, werd het samenwerken met deze vijandige en/of militaire regeringen als urgent beschouwd. Daarom bevond Sarah zich al snel in Nay Pyi Taw, Myanmar voor een ontmoeting tussen Facebook en de nieuwe militaire regering in Myanmar.

Myanmar was tot dan toe grotendeels offline geweest, omdat internettoegang voor de meeste burgers veel te duur was. Maar toen het regime ging communiceren en het internet zich snel verplaatste van pc’s naar mobiele telefoons, begon de regering de noodzaak in te zien om zich direct met de digitale wereld te bemoeien. Voor de regering wás Facebook het internet, sterker nog, Facebook was het openingsscherm voor internet-toegang.

Het Ministerie van Communicatie en Transport van het nieuwe regime in Myanmar maakte deel uit van een junta. Sarah voelde zich bedreigd door de kloof tussen het moderne en het geheimzinnige. Het ministerie leek meer op een middeleeuws hof met vergulde tronen dan op een modern administratiegebouw. Er was geen mobiele ontvangst in het ministerie dat verantwoordelijk is voor communicatie, in een land waar mensen worden gearresteerd omdat ze naar buitenlandse radiozenders luisteren. Sarah’s paspoort werd bij de deur ingenomen.

Het ministerie wilde dat Facebook zou stoppen met berichten die etnische spanningen konden vergroten en religieus en sektarisch geweld in Myanmar aanwakkerden, dat iemand op het kantoor van Facebook altijd hun telefoontjes aannam en berichten verwijderde. Het ministerie kon niet geloven dat het bedrijf niet gewoon kon doen wat ze vroeg. Sarah voelde zich alleen, ze verdedigde de belangen van een heel mediaplatform tegenover een junta die verantwoordelijk was voor de dood van duizenden mensen.

Zwanger

Bovendien was ze zwanger. Doodsbang dat ze zou worden gezien als minder beschikbaar dan haar collega’s, hield ze de zwangerschap geheim en riskeerde ze haar leven om de belangen van Facebook te behartigen. En daar bleef het niet bij. Sarah beantwoordde e-mails terwijl ze aan het bevallen was, bang dat Sheryl Sandberg, samen met Mark de leider van Facebook, haar zou zien als onvoldoende toegewijd aan haar rol bij Facebook. Haar leidinggevenden stopten ook tijdens haar zwangerschapsverlof niet met e-mailen. Daarna kreeg ze kritiek als ze de baby meenam naar bijeenkomsten, en als men de baby hoorde huilen tijdens een telefoongesprek. Facebook vond dat kinderen onzichtbaar hoorden te zijn, en dat betaalde hulp met de zorg voor de kinderen belast moest worden.

De eerste politieke stappen

In de tussentijd vroegen steeds meer regeringen om contact met Mark, die niks met politiek te maken wilde hebben. Maar hij moest toch aan de bak, met ontmoetingen met staatshoofden. Sarah kreeg veel waardering van Mark, toen ze dit allemaal voor hem regelde. In het begin was hij onwennig, na verloop van tijd ging het beter, hij bleef wel zijn hoody dragen, ging nooit in pak. Mark’s voorkeur voor groei en winst veranderde echter niet, verandering in de wereld brengen werd geen prioriteit voor hem. Maar Sarah was positief, ze zag dat Facebook cruciaal was geweest voor de verkiezing van de nieuwe president van Indonesië, Jokowi. Deze profileerde zich met de speerpunten democratie, betere infrastructuur en vermindering van de armoede. Een kracht ten goede, zo zag ze de hulp van Facebook nog, en realiseerde zich niet dat er ook een ander type kandidaat zou kunnen komen die die kracht zou gebruikten.

Weer zwanger

Tijdens haar tweede zwangerschap werd Sarah naar een stad in Brazilië gestuurd die het epicentrum was van een Zika-uitbraak – een beruchte bedreiging voor zwangere vrouwen. Ze werd onder druk gezet om vlak voor haar uitgerekende datum te vliegen – haar zorgen over vroegtijdige weeën werden weggewuifd met de verzekering dat het privévliegtuig waarin ze zou vliegen een EHBO-doos aan boord had.

Het werd nog erger. Na een bijna fatale vruchtembolie tijdens de geboorte van haar tweede kind, lag ze wekenlang in coma en was ze maandenlang zo verzwakt dat ze nauwelijks kon staan. Maar ze werd onophoudelijk onder druk gezet om weer aan het werk te gaan en een slopend reisschema te volgen. Keer op keer was de boodschap duidelijk: niets is belangrijker dan de voortdurende groei van Facebook. Gezondheid niet, familie niet, zelfs je leven niet.

Brazilië

In 2016 had Facebook zowel Instagram als WhatsApp gekocht, waardoor het wereldwijde gebruikersbestand groeide, maar ook de kloof tussen wat overheden van het bedrijf wilden en wat Facebook bereid was te geven. Dit kwam voor het eerst tot uitbarsting in maart van dat jaar, toen Facebook’s vice-president Diego Dzodan in Brazilië werd gearresteerd.

Dzodan was gearresteerd omdat hij WhatsApp-berichten niet had overhandigd ondanks een gerechtelijk bevel in een drugshandelzaak. Facebook was eerder dat jaar om vergelijkbare redenen twee dagen lang geblokkeerd in Brazilië en in die korte tijd had concurrent Telegram meer dan een miljoen gebruikers opgepikt. Mark’s hoogste prioriteit was niet opnieuw geblokkeerd te worden in Brazilië.

Dus in plaats van stilletjes te onderhandelen over zijn vrijlating, stuurde Mark een bericht rechtstreeks naar Dzodan in hechtenis, om hem te bedanken voor zijn persoonlijke opofferingen in het belang van Facebook. Mark was ongelooflijk blij met de reactie van Dzodan, die Mark en de andere topleiders van Facebook enthousiast bedankte voor de mogelijkheid om offers te brengen in de naam van een meer open, verbonden wereld.

Zo blij was Mark zelfs, dat hij deze berichten publiekelijk op zijn sociale media wilde plaatsen. Maar zo’n bericht zou niet alleen oude conflicten met de Braziliaanse regering weer laten oplaaien en een bedreiging vormen voor Diego’s verdediging, maar zou in wezen neerkomen op het publiekelijk belemmeren van een actieve strafzaak. Eén waarin het leven van een rechter werd bedreigd!

Pas toen de hoogste jurist van Facebook zich uitsprak over het huiveringwekkende precedent dat het zou scheppen – Facebook-medewerkers zouden gevangen kunnen worden gezet vanwege beleidsbeslissingen van het bedrijf in verschillende landen over de hele wereld – werd het idee geschrapt.

Trump 2016

Toen ze de politiek eindelijk serieus namen, besloten Zuckerberg en Sandberg om zowel aan de Trump- als de Clinton-campagne, teams van Facebook-medewerkers aan te bieden als geïntegreerd onderdeel van hun campagneteam. De Trump-campagne accepteerde het aanbod, terwijl de Clinton-campagne dat niet deed. De gevolgen van deze beslissing zien we nog elke dag.

Het betekende dat dezelfde algoritmes die werden gebruikt om een schoonheids-advertentie te tonen aan een onzekere tiener op Instagram die net een selfie had verwijderd, nu de politieke berichten voor een van de presidentskandidaten aan het tweaken waren. De campagne van Trump kon deze microtargeting gebruiken om de betrokkenheid te vergroten door steeds extremere inhoud te pushen, allemaal ontworpen om de boodschap van de campagne te dienen. Voor velen waren de verkiezingsuitslagen van 2016 een verrassing. Voor Mark waren ze een reden voor een feestje. En hij werd woedend toen de vertrekkende Obama hem verweet de beloofde moderatie niet uitgevoerd te hebben.

Terwijl feministische demonstranten de straten bevolkten tegen de seksuele intimidatie van Trump, waren Sandberg in het bijzonder en Facebook in het algemeen opvallend afwezig in de media. Sandberg leek zich veel meer zorgen te maken over de inauguratie-outfit van Melania Trump dan over de duizenden vrouwen die haar invloedrijke boek Lean In hadden gelezen en nu op straat protesteerden.

Ondertussen waren achter de schermen topmanagers als Joel Kaplan en Mark enthousiast over de overwinning van Trump. Het betekende minder overheidstoezicht voor Facebook, minder druk om te voldoen aan privacyregels in de Verenigde Staten en minder kans op verzet tegen het samenwerken met buitenlandse regimes die de gebruikersgegevens van Facebook wilden hebben. Tegelijkertijd was Mark boos dat journalisten Facebook de schuld gaven van een verkiezingsuitslag die velen niet hadden verwacht.

China

Sarah had inmiddels, tegen haar zin, de leiding gekregen over het wereldwijde beleidsteam dat belast was met de moeilijkste onderhandelingen van Facebook tot dan toe: een herlancering in China. Eerdere onderhandelingen over privacy in bijvoorbeeld de Europese Unie, vereisten een strikte implementatie van dataprivacymaatregelen. Dit hield onder andere in dat gegevens niet naar buitenlandse servers of naar derden mochten worden overgebracht.

China wilde het tegenovergestelde: ze wilden toegang tot alle gegevens die via Facebook naar China zouden gaan – zelfs van mensen in Hong Kong, of Taiwan, of waar dan ook ter wereld die berichten sturen naar iemand in China – inclusief dissidenten. Als Facebook deze gegevens alleen uit eigenbelang beschikbaar zou stellen, zou dat zeker in strijd zijn met de internationale wetgeving.

Ondanks dat Facebook voor een commissie van het Amerikaanse Congres getuigde dat ze het tegenovergestelde deed, capituleerde ze stilletjes en stemde het ermee in om de Chinese overheid toegang te geven tot de gegevens. Mark loog tegen de Senaat.

Myanmar 2016

In Myanmar ontwikkelde de situatie zich in 2016 ook anders dan Sarah zich had gewenst. Het lokale Facebook-team modereerde slecht of helemaal niet. Het keek alleen of er wetten werden overtreden, niet of er werd aangezet tot geweld. Uiteindelijk pleegden de militairen genocide tegen de moslims, geholpen door misinformatie die ze op Facebook plaatsten. Dat gebrek aan moderatie was geen bewuste beslissing van de Facebook top, ‘het kon ze gewoon niets schelen wat er in het land gebeurde’, stelt Sarah. Ze waren ‘Careless people,’.

Interne rot

Begin 2017 was het duidelijk dat de ethische ondoorzichtigheid van Facebook het bedrijf van binnenuit begon aan te tasten. Toegewijd zijn aan de kapitalistische tactieken van een straatvechtende startup en tegelijkertijd een wereldwijde moloch runnen was een onhoudbare tegenstrijdigheid. Net als het steeds twijfelachtiger personeelsbeleid.

Toen in 2016 Levine Facebook verliet om COO van Instagram te worden, werd ze vervangen door Joel Kaplan. De begripvolle baas waar Sarah aan gehecht was, was nu weg. Kaplan was een uitgesproken voorstander van zowel de Republikeinse regering als van het snijden in sociale uitkeringen en beleidstoezicht. Hij bouwde een netwerk van vrienden en kennissen om zich heen, politieke benoemingen met hoge salarissen. Hun voorkeuren waren bepalend voor het beleid van het manipuleren van miljarden mensen. Dat was tegen Sarah’s idealen in, natuurlijk. Daarnaast begon hij Sarah regelmatig seksueel lastig te vallen, deed één-op-één gesprekken met haar vanuit zijn bed, stelde intieme vragen over borstvoeding en betastte haar op feestjes. Sarah diende een klacht in, maar kreeg ongelijk.

Het werd nog erger toen Sarah het jaar daarop terugkwam van Davos, met Sandbergs privéjet. Ondanks dat ze uitgeput en hoogzwanger was, beval Sandberg Sarah om met haar het bed te delen. Zelfs nadat ze jarenlang had gehoord dat “nee” zeggen tegen Sandberg iets is wat mensen gewoon niet doen, ging dit verzoek zó ver dat Sarah het aanbod afwees en wist dat ze de gevolgen moest accepteren.

Kort daarna verslechterden haar prestatiebeoordelingen. Ze werd ervan beschuldigd dat ze geen contact hield tijdens haar zwangerschapsverlof – het verlof waarbij ze weken in coma had gelegen en maanden moest herstellen van een levensbedreigende complicatie. Uiteindelijk werd ze ontslagen omdat ze het beleidsteam voor China niet snel genoeg liet groeien, ondanks haar bergen goed gedocumenteerd bewijs dat Kaplan de meeste van haar wervingspogingen blokkeerde.

Na Facebook

Wat voor Sarah begon als puur idealisme, eindigde in een complete desillusie. Maar er is altijd een lichtpuntje. Sarah’s intense ervaring bij Facebook gaf haar de perfecte achtergrond om haar volgende uitdaging aan te gaan: wereldwijd beleid rond de verspreiding van kunstmatige intelligentie.

Ze maakt zich geen illusies over de bereidwilligheid van grote techbedrijven of over de complicaties bij het formuleren van wereldwijd beleid en trekt nu al aan de bel over de rode vlag voor mensenrechten in de toekomst. Hopelijk letten de machthebbers deze keer wél op.

Mijn impressie van de samenvatting van Careless People

Bovenstaande mini-samenvatting is een combinatie van een samenvatting van Blinkist en één van Patricia van Bosse, aangevuld met gegevens van Wikipedia. Opvallend vond ik dat Blinkist en Patricia veel verschillende items eruit gepikt hebben. De samenvatting van Blinkist vond ik slecht lezen qua oorzaak – gevolg, de logica van het verhaal was wat onduidelijk. Soms vroeg ik me af of het niet een aantal zinnen uit diverse recensies waren, zonder veel onderling verband. AI? Vandaar dat ik aanvulling zocht. Patricia zoomt meer in op de persoonlijke issues en minder op de politiek.

Conclusie

De recensies en ratings zijn goed. Het onderwerp is interessant, ik zit (nog even) op Facebook, ik gebruik WhatsApp. Het onderwerp dataprivacy en misinformatie raakt me dus direct. Nog afgezien van de invloed die de socials in het algemeen en Facebook in het bijzonder op verkiezingen in de VS en daarbuiten heeft. Ik ga lezen!