Wie kent haar niet? Jacinda Ardern, oud-premier van Nieuw-Zeeland. Ik herinner mij de introductie van de Welzijns-index, naast het bbp, om de staat van het land te meten. En de Christchurch-aanslag. Natuurlijk ben ik heel nieuwsgierig hoe zij, jong, vrouw, haar leiderschap in die periode heeft ingevuld. Jacinda geeft hier in haar boeiende autobiografie De nieuwe macht uit 2025 uitgebreid antwoord op.

De autobiografie beperkt zich zeker niet tot haar politieke carrière, de eerste 100 pagina’s gaan over haar jeugd. Die periode geeft veel aanknopingspunten voor haar manier van leiden. Was het voor ons verrassend dat zij premier werd, het lijkt alsof het voor haar niet minder verrassend was.  In het hele boek is ze bescheiden, stelt ze zich kwetsbaar op, en geeft ze ruim aandacht aan iedereen die haar hielp. Dat tekent ook haar leiderschap: menselijk, empathisch, betrokken.

In het autobiografische boek De nieuwe macht …

…. geeft Jacinda aan het eind haar interpretatie van ‘het leiderschap van de toekomst’, zoals de Nederlandse ondertitel luidt. Quote:

“Als je lijdt aan het bedriegerssyndroom, of aan jezelf twijfelt, weet dan dat het een kracht is. Dat het je zal helpen. Je zult meer lezen, meer advies inwinnen en je nederig opstellen in situaties die het nodig hebben dat er nederigheid wordt overwonnen. Als je angstig bent en overal teveel over nadenkt, als je je altijd het worstcasescenario voorstelt, weet dan dat dat ook een kracht is. Het betekent dat je klaarstaat als de moeilijkste dagen aanbreken. En als je een dunne huid hebt, en gevoelig bent, als kritiek je in tweeën splijt, is dat geen zwakte, het is empathie. Het is zelfs zo dat alle eigenschappen waarvan jij denkt dat ze je zwakten zijn, je kracht zullen worden. De dingen waarvan jij dacht dat ze je onderuit zouden halen zullen je juist sterker maken, beter maken. Ze geven je een andere vorm van macht en maken een leider van je die deze wereld, met al haar tumult, misschien juist wel nodig heeft.”

Het gaat dus niet zozeer om de nieuwe macht, maar een ander soort macht, wat ook de Engelse titel is. Die vind ik eerlijk gezegd ook sterker. Ook gaat het niet om het leiderschap van de toekomst, maar om wat de wereld, met de opkomst van autoritaire leiders, nú écht nodig heeft.

Hoe het begon en hoe het eindigde …

Het eerste hoofdstuk leest als een thriller! Jacinda zit op de toiletbril bij haar vriendin Julia thuis. De verkiezingen zijn voorbij, het is onderhandelen geblazen om een coalitie te vormen en … premier te worden. Of niet. Ze is 37 en net 80 dagen partijleider. Maar daar is ze op dat moment niet zenuwachtig  over. Ze zit te wachten op de uitslag van haar zwangerschapstest. Inmiddels weten we natuurlijk dat die uitslag positief is. En dat ze premier wordt. Maar de spanning is voelbaar, en ook leren we direct haar gevoeligheid kennen: ze heeft faalangst, lijdt aan het impostor syndrome. Maar ook heeft ze een ‘intens gevoel voor verantwoordelijkheid’, waardoor ze ‘ja’ zegt, als er een beroep op haar wordt gedaan.

Dat tekent ook haar politieke carrière: Tante Marie is vrijwilliger bij Labour, en vraagt een 17-jarige Jacinda haar als vakantiewerk te helpen bij een campagne. Ze wordt gevraagd zich kandidaat te stellen als kamerlid (MP). Een andere, gevestigde, MP, zorgt ervoor dat ze bóven hem op de kieslijst komt, en dus rolt ze het Parlement in. Ze wordt gevraagd als fractieleider, als no. 2, en als plotseling de partijleider aftreedt, is ze, midden in de verkiezingscampagne opeens lijsttrekker. Als ik het zo kort opschrijf, lijkt het ongeloofwaardig. Maar al lezende zie ik het gebeuren, en geloof ik ook dat ze het allemaal tegen wil en dank werd.  

In 2017 wordt ze premier en moeder. Je merkt aan alles hoezeer het aan haar vreet dat ze zo weinig tijd met haar dochter kan doorbrengen. Het meisje weet echter niet beter, en klaagt niet. Grappig is dat ze wél aan Jacinda vraagt ‘of ze het opgeeft’ als deze in 2023 terugtreedt als premier. Nee, is het antwoord, ze kan op dat moment beter haar visie uitdragen op een andere manier.

Jacinda geeft in de speech bij haar aftreden aan dat ze niet meer genoeg energie heeft voor de baan, in de pers wijt men het aan haar lage populariteitscijfers op dat moment. In het boek lijkt het een opeenstapeling van kritiek op haar Corona-beleid (wat wereldwijd het geval was), en persoonlijke aanvallen. Ze merkt dat ze ongeduldiger wordt, kattiger, ze laat zich op de kast jagen. Haar veerkracht brokkelt af. En ja, ook in de peilingen gaat het minder met Labour, en dat rekent ze zichzelf aan. Als er een knobbeltje ontdekt wordt in haar borst, denkt ze voor het eerst aan stoppen, want dat kan er niet nog eens bij. En dat ’stoppen’ krijgt ze niet meer uit haar hoofd.

Ze neemt een aanbod voor 2 onderzoeksbeurzen bij Harvard aan, en verhuist naar Cambridge in de VS. Inmiddels, zo lees ik op de website van Harvard, heeft ze drie beurzen en is gastdocent op het gebied van openbaar en vrouwelijk leiderschap. (Ik vraag me af of zij daar op dit moment nog werkzaam is, of dat Trump’s hetze tegen Harvard, DEI en buitenlanders ook haar geraakt heeft). Ja, mij lijkt dat ze haar visie over leiderschap op een universiteit net zo goed kan overdragen als ze eerder deed als premier, en aan een ander publiek.

Wat viel me verder op in het boek?

Haar jeugd

Haar interesse in politiek komt voort uit de tijd dat ze in Murupara woont, een klein dorp waar haar vader hoofd van het politiebureau is.  Ze ziet mensen die ondanks de armoe hun waardigheid proberen te behouden, haar vader die belaagd wordt door een groep motorrijders, toch ongeschonden thuiskomt en zegt: ‘mijn woorden zullen altijd het beste gereedschap zijn dat ik tot mijn beschikking heb.’

Haar worsteling met haar Mormoonse geloof. Op haar 8-ste wordt ze gedoopt, wat niet alleen je formele lidmaatschap van de kerk bevestigt, maar je ook reinigt van je zonden. Helaas, later die dag vertelt ze haar 7-jarige nichtje hoe baby’s worden gemaakt. Haar vader is woedend, haar schone lei, na één dag al, niet langer schoon. Als tiener leert ze met de Mormonen langs de deuren gaan, die vaak in hun gezicht worden dichtgesmeten. Maar altijd is de laatste zin: Kan ik iets voor u doen? Dat verandert de houding van de bewoners. Een nuttige les voor haar latere campagnes, want iemand naar zijn leven vragen kan ze heel goed. Maar op den duur gaat het wringen met haar eigen normen en waarden, bijvoorbeeld die over homoseksualiteit. Ze voelt zich echter thuis bij de Mormonen, en probeert de kloof te dichten door tijdens een studiejaar in de VS bij de mormoonse gemeenschap in Mesa te gaan wonen. De kloof wordt alleen maar groter. Ze stopt haar geloof in een apart hokje, totdat ook die ‘hokjesgeest’ niet meer voldoende is. Dan stapt ze uit de kerk. De moeite die dat kostte is erg persoonlijk en intens beschreven.

Een andere les is haar eerste baantje, in een cafetaria, waar ze de porties friet moet inpakken. Ze oefent het inpakken met een halve kool, eindeloos kool inpakken, voordat ze begint. Ze is altijd extreem goed voorbereid.  

Ze is in Arizona tijdens 9/11, en tijdens het college vraagt ze de docent naar het ‘Waarom’ van de aanslag. De docent is woedend: probeert ze excuses te zoeken? Nee, wat te leren om deze zaken te voorkómen, maar ze krijgt niet de kans om te antwoorden. De rest van het jaar is ze stil, ze luistert en observeert, en weet dat de wereld is veranderd.

Werken in de politiek

Na haar studie gaat ze werken op het kantoor voor Labour, eerst voor een minister en later voor premier Helen Clark. De minister voor Politie ontmoet haar vader en zegt dat ze een hele goede MP zou zijn. O nee, zegt haar vader, daar is ze veel te gevoelig voor. Dat vindt ze zelf ook. In 2005 wil ze zichzelf verder ontdekken, ook heeft ze last van stress.  Ze vertrekt naar New York, en daarna naar Londen, waar ze voor de Britse regering gaat werken.

Eind 2007 wordt ze vanuit Nieuw Zeeland gebeld of ze niet op de kieslijst van Labour wil staan. Men heeft behoefte aan jonge kandidaten én aan vrouwen. Ze zegt nee. Maar ze wil best in Londen campagnevoeren, bij de Nieuw-Zeelandse expats. Echter, om zich goed te kunnen profileren, blijkt ze toch meer nodig te hebben dan inzet. MP zijn zou wel helpen, zegt goede vriend en MP Grant. Ach, ze zal toch niet worden gekozen, zal laag op de lijst komen, denkt ze. Dus zegt ze ja. Grant zorgt er echter voor dat ze héél hoog op de lijst komt, nog boven hemzelf.

MP

Ze stelt zich in 2008 ook kandidaat voor haar eigen district, een niet te winnen race en daarom is er vanuit Labour ook weinig animo voor. Ze verliest, en heel Labour verliest. Maar ze is wél MP.

• In 2011 weer verkiezingen. Ander district, weer verloren. In het Parlement heeft ze sociale zaken in haar portefeuille.
• In 2014 weer verkiezingen. Weer verloren. Erger dan ooit.
• In 2017 zijn er weer verkiezingen, ze doet mee voor het district Mount Albert, een Labour-bastion. En wint.

Eind van dat jaar treedt de vice-voorzitter van de partij af, en Jacinda wordt benoemd. Inmiddels is ze 37 en bezig met een vruchtbaarheidstraject. In dit deel, haar reis naar de top, zit geen spoortje arrogantie of trots, ze is bescheiden, alles is met het team gedaan.

5 maanden later: de peilingen voor Labour zijn beroerd. De partijleider overweegt af te treden. Jacinda is populair. Maar ze denkt:  o nee. Ik kan dit niet. De debatten. Ik kan dit niet. Ze weigert, hij moet blijven!  Maar hij treedt af, en zij is partijleider. De collega’s zijn verbijsterd. Het is surrealistisch, denkt ze. Maar ze doet alsof ze vol zelfvertrouwen is. Labour stijgt snel in de peilingen. De verkiezingsuitslag is nét in het voordeel van National, maar zonder meerderheid, dus de derde partij, New Zealand First bepaalt met wie ze willen regeren. En terwijl dit allemaal speelt, blijkt Jacinda opeens, onverwacht, nu toch zwanger te zijn. De emoties die dat met zich meebrengt, en de opmerkingen die ze erover krijgt, worden goed beschreven.

Premier

NZF kiest voor Labour en Jacinda wordt beëdigd als premier. Ze is doorlopend misselijk. Jacinda’s beschrijving van de eerste maanden zijn hilarisch. Hoe ze tijdens officiële bijeenkomsten alleen maar denkt aan dat ze moet overgeven. Hoe mensen haar niet herkennen als premier, of haar niet geloven als ze het zegt. Ze staat in de cafetaria van het Parlement en bestelt wat te eten. Op rekening. Wat haar naam is? Jacinda Ardern. Hoe je dat spelt? Haar beveiliger kan bijna zijn lach niet inhouden. Dit stuk klinkt niet klagerig, of arrogant. Meer als een bevestiging van wat ze misschien voelt, ik hoor hier niet, ik hoor geen premier te zijn.

Crises

Dan volgen de vrij bekende crises:

In 2019 krijgt ze het ‘Wellbeing Budget’ goedgekeurd, dat is echt een positieve mijlpaal.

Dan is er de Covid-pandemie. Afstand, lockdowns, vaccinaties. Steeds lijkt de ziekte bedwongen, en dan steekt hij de kop weer op. Midden in de pandemie zijn er verkiezingen, die ze ruim wint omdat haar corona-aanpak gewaardeerd wordt. Maar dan. Wéér een uitbraak eind 2021. Ze is bang dat deze niet bedwongen kan worden, maar de vaccinaties helpen. Echter nu steken de complottheorieën de kop op, en zijn er demonstraties tegen de vaccinatieplicht. Wéér een golf van uitbraken, en het gebied rond het Parlement wordt bezet. Vernielingen, wantrouwen. Haar populariteit neemt af, en 2022 is het jaar van haar twijfel. In 2023 treedt ze dus af. Die twijfel, en ook haar besluit om af te treden, doet veel met haar.

Mijn evaluatie van De nieuwe macht

Natuurlijk kennen we Jacinda van het nieuws, maar dit boek geeft een echt uitgebreid inkijkje in haar binnenwereld. Is het allemaal waar? Over haar gevoelens zullen we dat nooit weten. Alles wat ze zei en deed is natuurlijk in het nieuws geweest, wat ze er écht bij voelde weet zij alleen. Veel van haar jeugdherinneringen vond ik zeer gedetailleerd, en zijn dan ook ontleend aan gesprekken met haar moeder en oudere zus. Hoe ze zich voelde, als 4 jarige, heeft ze vast toen aan haar moeder verteld. Bij elkaar scheppen die herinneringen een duidelijk beeld van armoede, Maori’s die de staat (en de politie) wantrouwen, motorbendes en een moeder die het in die omgeving erg moeilijk had.

Wat ik bijzonder vind, is dat Jacinda haar gevoeligheid, haar empathie nooit heeft verborgen, wat bijzonder is voor een premier. Dit heeft haar veel commentaar opgeleverd, men suggereerde dat ze het deed om op te vallen, een goede indruk te maken (virtue signalling). Ik geloof zeker dat het authentiek is, en dat het haar terecht veel credits opleverde. Ook haar bescheidenheid, steeds maar de complimenten en credits bij met name genoemde medewerkers neerleggen, is opvallend. Dat ze gevoelig is, een dunne huid heeft, kun je merken aan de opmerkingen die ze maakt over hoe ze belachelijk gemaakt werd. Ze doet alsof ze haar schouders ophaalt, maar je merkt dat het haar kwetste. Toch, of juist daarom, is ze een succesvolle premier, die dus ook heel daadkrachtig is. Polderen én tempo maken kan dus best samengaan. Nuttig om te weten!

Het boek is een feestje om te lezen, alhoewel ik regelmatig met tranen in mijn ogen zat. Dat komt natuurlijk door al die gevoelens … Maar die zijn ook zó herkenbaar. Humor ontbreekt niet, bijvoorbeeld als ze het heeft over haar ‘brede lach’ waarmee ze haar vrij grote tanden bedoelt, haar ‘zonde’, en haar vele flaters. Plus de ervaringen van niet herkend worden, die hilarisch zijn. Er staan een paar stukken in die beginnen met ‘Misschien …’ als ze het over haar activiteiten heeft. Is ze dan niet zeker van haar herinneringen? Of heeft het een andere reden? Daar kwam ik niet uit.

Het boek is, natuurlijk, chronologisch en loopt van 1984 tot 2024. Het zijn zeker niet louter ‘politieke memoires’, 1/3^de  van haar leven was jeugd vóór de politiek, en daar is dan ook 1/3^de van het boek aan gewijd. En haar privéleven ontbreekt ook in de overige 2/3^de niet. Over de achtergronden van politieke beslissingen en de strijd met de oppositie lezen we weinig. Als je niet uit Nieuw Zeeland komt is dat waarschijnlijk ook niet zo interessant. Het zou het boek ook wat taaier gemaakt hebben. De 22 foto’s, van baby tot Christchurch in 2019, geven enkele hoogtepunten weer, zowel politiek als privé.

Mis je iets, als je dit boek niet leest? Op zich niet, alhoewel zo’n fijn voorbeeld van hoe het óók kan, in tijden van Trump, bepaald opbeurend is.

Conclusie

Inhoud: Leerzaam +, Onderbouwd 0, Relevant +, Tijdloos +.

Vorm: Aansprekend+, Verzorgd +, Illustraties +, Structuur +, Schrijfstijl +

FOMO 0. 

Ik gaf het boek 4 ½ *

Ken je dit boek? Wat vond je ervan? 

Lees De nieuwe macht  duurzaam …

• via de (online) bibliotheek (dat deed ik ook!); 
• digitaal en gratis via Kobo Plus (luisteren);
• of uit een minibieb!

Koop De nieuwe macht duurzaam … 

• bij de kringloop;
• bij een tweedehandsboekenwinkel zoals Boekwinkeltjes;
• bij je lokale boekwinkel, via Libris (aff.);
• of via B-Corp Bol (aff).

Keus genoeg!

Abonneer je hier op de wekelijkse blog-updates!