Bisschop, jawel bisschop Mariann Budde ken je misschien van haar speech bij de inauguratie van Trump op januari 2025. Ze werd geprezen om haar moed hem te vragen ‘medelijden te hebben met de mensen in de VS die doodsbang zijn’. In 2025 verscheen Durf moedig te zijn, de vertaling van How We Learn To Be Brave uit 2023. Ze schreef het naar aanleiding van een eerdere confrontatie met Trump, in juni 2020, toen deze een bijbel ondersteboven vasthield, vóór haar kerk. Ze was ook toen moedig, en laat ons delen in haar weg naar ‘moedig zijn op beslissende momenten’.

Een bisschop …. Ik verwachtte veel religieuze teksten en als agnost zag ik daar een beetje tegenop. Ik was positief verrast toen de lessen een mix van persoonlijke ervaringen, Bijbelverhalen én bedrijfskunde bleken te zijn. Mariann is bepaald niet wereldvreemd, zo blijkt uit het boek, haar ervaringen zijn heel sja, heel normaal, en de lessen zijn waardevol, of je nu gelovig bent of niet. De schrijfstijl is niet formeel maar af en toe wel wat zweverig.

Het maatschappelijke boek Durf moedig te zijn …

… pakt een aantal ‘beslissende momenten’ bij de kop: als je besluit om (weg) te gaan, om te blijven, te beginnen, te aanvaarden wat je niet hebt gekozen, het voortouw te nemen, om te gaan met teleurstelling en te volharden. Allemaal momenten die iedereen meemaakt, en waarin inderdaad moed noodzakelijk is.

In het voorwoord bij de uitgave van 2025 legt ze uit hoe ze aan haar inauguratie-speech kwam. Al lang vóór de verkiezingen was bepaald dat zij zou preken, en de preek zelf heeft ze geschreven voordat duidelijk was wie zou winnen. Ze wilde namelijk de olifant in de kamer benoemen (een groeiende cultuur van minachting van personen en vernederende en gewelddadige taal) en pleiten voor het respecteren van ieders waardigheid om de eenheid van het land te herstellen. Dat dat nodig was bleek wel uit de reacties: sommigen waren boos en eisten haar ontslag en zelfs uitwijzing, anderen waren dankbaar voor haar moed om ‘truth to power’ te preken.

Besluiten te gaan

Het eerste biografische verhaal van Mariann gaat over het moment dat ze als 18-jarige besluit haar vader te verlaten en terug te gaan naar haar moeder. Bij de scheiding, 7 jaar daarvóór, koos ze voor haar vader, omdat deze een gezinsleven met een nieuwe vrouw bood, boven haar alleenstaande moeder. Ze verandert van gedachten als vader ook zijn nieuwe gezin verlaat. Tegelijk worstelt ze met haar geloof: te star, uitsluitend, geen ruimte voor discussie. Ze heeft heimwee naar de kerk van haar jeugd. Het achterlaten van haar stief-broertje, haar vriendinnen én haar vriend is erg moeilijk.

Ze vergelijkt deze ervaring met gehoorgeven aan een ‘roeping’, een sprong nemen, omdat je dan pas voelt dat je leeft. ‘Hier heb ik mij mijn hele leven op voorbereid’, zo’n gevoel. Of juist de typische ‘reis van de held’ van Joseph Campbell, waar ook Harry Potter op gebaseerd is. Als historisch voorbeeld geeft ze Howard Thurman, die in 1943 de Fellowship Church sticht, een interraciale kerk, uniek voor die tijd.

Besluiten te blijven

In het eerste jaar van haar huwelijk woonde ze in Honduras, om te zorgen voor achtergestelde kinderen. Het voelde als een enorme verplichting, maar in tegenstelling tot veel andere hulpverleners was het voor haar en haar man nooit de bedoeling om hun hele leven daar aan te wijden. Mensen die besluiten te blijven, maken meer impact, zo beseft ze. Een tweede ervaring gaat over haar sollicitatie naar de functie van deken bij haar kerk. Ze wordt afgewezen. Ze heeft er veel verdriet van, maar ook een sterkere roep om te blijven, en toch te proberen de situatie, de omgeving, te veranderen, ook al heeft ze nu niet de functie om die veranderingen af te dwingen.

Als historisch voorbeeld geeft ze Eleanor Roosevelt, die de roeping ‘iets goeds te doen voor de wereld’ deelde met haar man Franklin. Maar Franklin begint een langlopende affaire met zijn secretaresse Lucy, en met schoonmama Sara botert het niet. Scheiden dan? Franklin besluit dat zijn roeping en liefde voor politiek groter was dan de liefde voor Lucy, scheiding was in die tijd (1918) niet best voor je politieke carrière. Eleanor besluit te blijven, maar stelt wel voorwaarden. Sara én haar huishoudelijke personeel moeten verdwijnen. Franklin en Eleanor blijven samen, als partners.  Als hij in 1921 polio krijgt, blijft ze. En in 1932 wordt Franklin president, en zij steunt hem daarin. Beiden hebben minnaars.

Besluiten te beginnen

Beginnen is anders dan gaan, het is minder opvallend, meer een innerlijk proces, starten met voorbereidingen. Voor Mariann gaat het over promoveren, doctor worden, een leider zijn op haar vakgebied. Terwijl ze hier aan begint wordt ze wéér gepasseerd bij een sollicitatie, nu voor bisschop, ze ligt niet goed in het bisdom. Maar kijk, ze wordt gevraagd voor een ander bisdom, en 2 jaar na de verhuizing, wordt ze daar als bisschop gekozen. Haar vriendin Ruthanna’s les voor leiderschap is mooi verwoord: ‘Invloed is als gist, het duurt ontzettend lang voordat je resultaat ziet’.

Aanvaarden wat je niet hebt gekozen

Hét voorbeeld van aanvaarden is natuurlijk het aanvaarden van een terminale ziekte. Je gaat door allerlei emoties heen: ontkenning, verzet, het willen ‘oplossen’, en dan aanvaarden. Ook een mooi voorbeeld: Frodo uit In de ban van de ring, die de taak van de ring naar Mordor brengen niet wil, maar er uiteindelijk wel voor gaat. Haar eigen ervaring gaat over chronische rugpijn. En de historische persoon is M. L. King, die veel geweld moest verduren in zijn strijd tegen segregatie en voor toekenning van burgerrechten, en wel wist dat hij dat nooit zou meemaken, maar volhield ‘uit liefde en voor het grotere goed’.  

Het voortouw nemen

Mariann neemt hier het voorbeeld van de ontwikkelaars van het Corona-vaccin, die veel persoonlijke offers brachten, ontstellend veel werk moesten verzetten. Ze weten dat ze het kunnen doen, maar ook dat ze het móéten doen. Ook de roeping van Jezus valt onder dit hoofdstuk. Wat hierbij hoort is dat je moet leren omgaan met falen, je moet steeds je nek uitsteken. Natuurlijk refereert ze hier ook naar het werk van Brené Brown. In de historische voorbeelden gaat het om mensen die streden voor de burgerrechten en daarbij wisten dat ze groot risico liepen om gedood te worden.

De onvermijdelijke teleurstelling

Na een beslissend moment komt er vaak een teleurstelling. Ik moest hardop lachen bij het voorbeeld over kinderen krijgen. Na de euforie van de geboorte komt vaak depressie, als gevolg van uitputting. Ouders voelen zich daar schuldig over, maar zulke gevoelens zijn heel normaal. Mariann’s eigen teleurstelling is niet zo heftig: na de ‘triomf’ van het weerstand bieden tegen Trump, denkt ze dat ze voldoende leiderschap en status heeft om nog wat risicovols te doen: ze vraagt een controversiële predikant voor de wekelijkse preek, en dat deze predikant in het verleden negatief is geweest over LHBTQ+ers neemt ze op de koop toe, zélf is ze immers een medestander van die groep? Voor alle meningen moet plaats zijn. Fout!

Enorm veel tegenstand, teleurstelling en woede is het gevolg, ook al gaat de preek helemaal niet over dat onderwerp. Ze is te overmoedig geweest. Ze biedt excuses aan, is eerlijk over haar foutieve inschatting, en teleurgesteld over haar eigen, te beperkte begrip van de  LHBTQ+- gemeenschap. Maar na vallen moet je weer opstaan, en ook hier komt het werk van Brené Brown naar voren. Mariann relativeert ook: het ‘rommelige midden’ hoort bij elk creatief proces, en daar hoor je succesvolle mensen nooit over. Jim Collins’ thema over het ‘Big Hairy Audacious Goal‘ raakt een ander punt: bij zo’n groot doel zul je merken dat het té visionair overkomt, dat je al snel weer in de tredmolen van alledag stapt en er niks van terecht komt, en dan ben je ook teleurgesteld in jezelf. Onthoud dat succes 1% visie en 99% focus is.

De verborgen deugd van volharding

En dan komt volharding om te hoek kijken. Mariann leert dat leiderschap ook betekent dat je je mouwen opstroopt en doet waar je geen zin in hebt, in haar geval: fondsenwerving. Ook het leiden van een gemeenschap door verandering heen, is een kwestie van volharding, het duurt lang en gaat niet vanzelf. Ze noemt hierbij de ‘Diffusion of Innovation’ theorie van Everett Rogers, met de Innovators, de Early Adopters, de Early Majority, etc.  Malcolm Gladwell schreef daar Het beslissende moment (The Tipping Point) over. Als succesvol leider moet je weten in welke groep mensen zitten, en volhouden tot het omslagpunt voor draagvlak en volledige adoptie wordt bereikt. Jim Collins schreef hierover Het vliegwieleffect (Gladwell’s boek is beter!).

Mijn evaluatie van Durf moedig te zijn

Het boek bevat veel Bijbelteksten, en die heb ik bij het beschrijven van de inhoud niet genoemd. Mariann legt elke tekst uit, en zo leerde ik veel over de Bijbel, maar het bleef allemaal wel wat abstract, op een enkel voorbeeld na. Dat krijg je ervan als je niet gelovig bent! Haar eigen ervaringen zijn interessant, en ‘gewoon’, ze probeert zeker niet om haar gedrag en beslissingen op te blazen tot heldhaftige activiteiten, het zijn zaken waar we allemaal wel mee te maken krijgen. Afgewezen worden voor promotie, uitgeput zijn als je net kleine kinderen hebt, chronische pijn ergens, uitgekafferd worden na een foute beslissing, wie kent het niet?  

Mariann’s betoog wordt dus onderbouwd door Bijbelteksten en eigen ervaringen, maar ook door diverse managementboeken, en dat vind ik wel een sterke combinatie. Natuurlijk is de keuze voor Brené Brown voor-de-hand-liggend, zij schreef verschillende boeken over het onderwerp moed. Erg goed dat een vergelijkbaar betoog nu uit religieuze hoek komt, dan bereikt het nóg meer mensen. Dat Mariann tot twee keer toe expliciet weerstand bood aan Trump maakt haar ervaring en visie bepaald relevant, en haar historische verwijzingen zijn natuurlijk tijdloos. Ik voel nog steeds mee met Eleanor!

Mariann heeft een prettige stijl van schrijven, niet pompeus, soms wel wat gedragen, met ook een wat spiritueel sausje, waardoor ik regelmatig een alinea opnieuw moest lezen. Verder is het boek goed geredigeerd, en sober: geen foto’s of illustraties.

Mis je wat, als je dit boek niet leest? Nee. Het is wel zinnig om haar preek van januari 2025 eens te bekijken.   

Conclusie

Inhoud: Leerzaam +, Onderbouwd 0, Relevant +, Tijdloos +.

Vorm: Aansprekend+, Verzorgd +, Illustraties -, Structuur +, Schrijfstijl 0

FOMO -. 

Ik gaf het boek 3 ½ *

Ken je dit boek? Wat vond je ervan? 

Lees Durf moedig te zijn duurzaam …

• via de (online) bibliotheek (dat deed ik ook!); 
• digitaal en gratis via Kobo Plus;
• of uit een minibieb!

Koop Durf moedig te zijn duurzaam … 

• bij de kringloop;
• bij een tweedehandsboekenwinkel zoals Boekwinkeltjes;
• bij je lokale boekwinkel, via Libris (aff.);
• of via B-Corp Bol (aff).

Keus genoeg!

Abonneer je hier op de wekelijkse blog-updates!