Vrijdag 28 november 2025: Black Friday. Ga jij ook helemaal los op de koopjes? Sla je heerlijk een hele stapel nieuwe boeken in? Waarom eigenlijk? Lees eens een ‘groen’ boek! Eentje uit je eigen boekenkast! Of eentje die je geruild hebt met een vriend of collega. Eentje die je bij de bibliotheek hebt besteld. Eentje die je vond in de kringloopwinkel. Eentje die je spotte in een minibieb.

Ik heb een tsundoku-boekenkast. Dat is een boekenkast vól boeken die ik nog niet gelezen heb. Recente en klassiekers. In de loop der jaren gekregen, gekocht of gevonden. Ik kijk er met plezier naar. Zóveel keus! En toch …. iedere keer als ik lees dat er een boek uit is van één van mijn favoriete auteurs, mijn familie, wil ik het hébben, direct! Alsof ik al niet niet genoeg heb. Alsof dat nieuwe boek beter is dan wat er nog in de kast staat. Herkenbaar?

Wil je boeken hebben? Of wil je boeken lezen?

Ik koop geen boeken meer. Dat kost héél veel moeite, ik geef het toe. Als ik iets lees over een nieuw boek dat ik graag wil lezen, zet ik het op mijn leeslijst. En dan zoek ik naar manieren om het in handen te krijgen zónder het te kopen. Allereerst kijk ik of het via een eBook-abonnement wordt aangeboden, ik heb een abonnement op Kobo Plus. Maar niet alle nieuwe boeken zijn daarop te vinden. Wat dan?

Wil je het boek nú lezen of later lezen?

In het verleden kwamen de nieuw gekochte boeken fysiek op een leesstapel terecht. Ik kocht meer dan ik direct kon lezen. Natuurlijk, als het een urgent probleem behandelde, las ik het direct. Maar veel vaker kocht ik een boek omdat het onderwerp of de auteur me aansprak. Als het over leiderschap ging. Of over duurzaamheid. Klimaatverandering. Of als het een biografie van een interessant mens was. Die gingen op de stapel. En bleven daar een tijdje liggen, want ach, de informatie erin was tijdloos, dat was later óók nog interessant. En zo gingen er een paar weken of maanden voorbij. En sommige las ik helemaal niet meer …. omdat ik er steeds maar nieuwe boeken bovenop legde. Herkenbaar?

Daar heb ik nu mijn leeslijst voor, dat is mijn virtuele leesstapel. Ik bekijk het regelmatig, en als een boek me niet meer zo aanspreekt, haal ik het weer van de lijst. Want vaak is er dan een nieuw boek uit, over hetzelfde onderwerp, wat me nóg meer aanspreekt.

Waarom zou je nieuwe boeken kopen?

Met mijn leeslijst ga ik dan aan de slag. Mijn eerste keus is dus mijn eReader. Qua duurzaamheid is dat beter als je meer dan 30 boeken daarop leest. Dat haal ik met gemak.

Mijn volgende halte is … de bibliotheek. Daar kun je al na een paar maanden die nieuwe boeken bestellen. Op papier, dat leest ook wel weer heel fijn. Voor Kobo Plus en de bibliotheek geldt dat de auteurs een vergoeding krijgen. Dat spreekt me aan, al is het niet veel.

Mijn volgende keuze is tweedehands aanschaffen, ik ben regelmatig te vinden op de tweedehands-boekensite Boekwinkeltjes. En als ik ze uit heb, gaan ze daar ook weer op, voor de volgende liefhebber.

Ruilen is natuurlijk altijd een goede optie. Ik doe dat regelmatig met mede-recensenten en vrienden. Niet iedereen neemt makkelijk afscheid van zijn boeken, maar als je ruilt, is het wat makkelijker, minder verlies-aversie denk ik. Vraag eens aan een vriend of collega of die dat ene boek heeft wat jij zo graag wilt lezen, en dat wil ruilen voor een boek uit jouw collectie. Voor je het weet zit je een avond te praten over jullie favoriete boeken en schrijvers, óók fijn!

Naar een specifiek boek zoeken bij een antiquair, een tweedehandsboekwinkel, de kringloop, of in een minibieb, is bijna onbegonnen werk. Daar speelt serendipity een rol: als je regelmatig snuffelt vind je altijd wel iets dat op je leeslijst staat, of wat er op had moeten staan. En dat snuffelen is bijna net zo leuk als lezen.

Wist je dat er meer dan 10.000 minibiebs zijn in Nederland? Mijn goede vriend Jacques Zuiderwijk houdt deze op Google bij op 12 provinciekaarten! Zo vind je makkelijk de minibiebs in jouw buurt. Hier vind je de 12 links: Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg

Oude wijsheid in nieuwe kaften

En dan de laatste optie: dat nieuwe boek gewoon helemaal niet lezen. Het valt me namelijk op dat veel boeken wel héél erg lijken op het vorige boek van die auteur. De kern wordt eens flink herkauwd, het ziet er anders uit, maar het ís niet anders. Of het is gebaseerd op klassiekers als De 7 eigenschappen, Invloed, Ons feilbare denken, etcetera. Het moderne vernisje is vaak erg dun en de diepgang van het origineel verdwenen in populair taalgebruik en onrealistische voorbeelden. Staat er niet nog een bestofte klassieker in je kast? Herlees die eens!

Andere ‘spullen’: moet je ze echt hebben? Of wil je ze gebruiken?

Ik heb een boekverslaving, maar natuurlijk zijn er veel andere zaken die je kunt kopen, terwijl je er al genoeg van hebt. Schoenen, kleding, elke maand is de mode weer anders. Je wordt gemanipuleerd door de mode-industrie. Overweeg tweedehands mode, koop het bij vintage zaken, via een ‘clothing loop’ of via Vinted. Of ruim je kledingkast eens op, wie weet wat je daarin nog eens ontdekt! Gereedschap leen je van de buren, een auto deel je met de buurt …. en je laptop kan écht nog wel een jaartje mee.

Spullen hebben de grootste impact qua duurzaamheid, zo legt Babette Porcelijn uit in De verborgen impact, een briljant boek dat de impact van ons koopgedrag haarfijn uit de doeken doet, je zult van de ene in de andere verbazing rollen. Maar … koop dat boek niet nieuw!

Laat je niet verleiden door alle aanbiedingen op Black Friday. Spaar je bankrekening én de aarde. Maak er een Green Friday van!