Over een paar maanden ga ik met pensioen, en ik begon met het opruimen van mijn nette kleding en schoenen, en mijn studieboeken. Dat bleek niet zo makkelijk, ik kon er maar moeilijk afscheid van nemen. Dus ging ik te rade bij opruim-goeroe Marie Kondo, die in 2016 Spark Joy schreef, de opvolger van Opgeruimd!, de vertaling van haar bestseller The Life-Changing Magic of Tidying. En? Hielp het? Ja!

Ja, want: als je snel doorbladert bij de hoofdstukjes over hoe je het best je handdoeken en onderbroekjes opvouwt, lees je veel zinnigs. En niet alleen over opruimen, maar over afscheid nemen, prioriteren, beslissingen nemen. Blij worden van wat je al hebt, perfect voor consuminderen. Hoe je je groente-afval het beste kunt bewaren totdat je het weggooit. Dat je relatie met je spullen wat zegt over je relatie met mensen. Over Japanse spiritualiteit. En nog veel meer …..

Het zelfhulpboek Spark Joy …

… is dus de opvolger van Opgeruimd!, wat voornamelijk ging over het nut van opruimen. Als je daar helemaal achter staat maar meer wilt weten over hoe dan, is deze geïllustreerde gids de perfecte handleiding, gebaseerd op de KonMari methode. Deze zorgt ervoor dat je niet halverwege opgeeft omdat de taak té groot is.

Opruimen gaat over wegdoen én slim opbergen, zó dat je het altijd makkelijk terugvindt en makkelijk pakt. Ik geef toe: wegdoen is mijn grootste uitdaging, maar makkelijk terugvinden is ook belangrijk. Toen ik erover nadacht realiseerde ik me hoeveel ik kocht wat ik al had, omdat ik het niet snel kon vinden. Kleine dingen vaak: plakband, tuinhandschoenen. Een wit T-shirt. Zonde.  En Marie’s observatie dat door het opruimen je jezelf leert kennen, klopte wat mij betreft ook, en dit inzicht helpt je met allerlei andere beslissingen.

Het proces van opruimen

Maar nu even terug naar het fysiek opruimen van je huis. Hiervoor heeft Marie een zeer gestructureerd proces. Dat begint met een doel, en sterker nog: met het visualiseren van het doel. Teken je ideale interieur, of beschrijf het, desnoods verzamel je foto’s uit tijdschriften. Zó moet het worden.

De volgende stap is écht wegdoen, niet anders opbergen. Je kunt pas bedenken waar je en hoe je dingen wilt opbergen als je weet wat je overhoudt, dan zie je hoeveel bergruimte je nodig hebt. Als je niet begint met weggooien ga je alleen maar piekeren of het wel gaat passen in de kasten.  

Het is belangrijk dat je per categorie opruimt, niet per kamer. Want dan ga je verplaatsen. Bovendien heb je dan geen inzicht in hoevéél van iets je eigenlijk hebt. Een hele berg kleding geeft je motivatie! Nu waren mijn boeken al allemaal in de studeerkamer, en de kleding in de slaapkamer, dus dat was makkelijk.

Maar na die 2 categorieën komen nog het papierwerk, de komono (klein spul) en de souvenirs en andere items met emotionele waarde. De volgorde is heel belangrijk, begin vooral niet met die souvenirs, want voor je het weet zit je te lezen en foto’s te kijken en komt er niets meer van opruimen en wegdoen. Nee, begin met kleding, dat is het makkelijkst, en zo oefen je.

Je kleding opruimen

Kleding en andere zaken wegdoen is niet meer dan kiezen wat je wilt houden. En het criterium daarvoor is: word je er blij van? Does it Spark Joy? Belangrijk is dat je het vasthoudt, en dat je er dan echt wat lichamelijks bij voelt: lichtheid, een sprankje opwinding. Nou, dat werkte bij mij maar beperkt. En ook klanten van Marie (ja, zij adviseert en helpt tegen betaling) hebben dat gebrek aan gevoel. Zelfs bij de kledingstukken die je dicht bij je hart draagt (blouses), en waarvan Marie zegt dat die reactie daarom sterker is. Nee, helaas.

Marie heeft dan gelukkig een oefening: kijk naar de berg kleding en haal er de drie items uit waar je het meest blij van wordt. Dat vond ik ook moeilijk (maar 3???), en ik startte met kleuren: blauw staat me goed (kijk, daar word ik dus blij van), zwart is praktisch, wit staat overal bij. De rest, groen, bruin, oranje, ging naar de stapel wegdoen. Dat was een goed begin. Marie stelt terecht dat je met vergelijken altijd een heel eind komt, je maakt altijd wel onderscheid tussen het een en het ander. Blij en niet zo blij.

Nu zijn er ook kledingstukken waar je wél blij van wordt, maar die je nooit meer draagt. Die feestjurk bijvoorbeeld. Maar  … waarom wachten op een feest? Trek hem gewoon thuis aan, en kijk blij in de spiegel. Doe eens gek!

Twijfelgevallen opruimen

Soms word je niet blij van iets, maar wegdoen lukt ook niet. Dat komt dan omdat je er óóít blij van werd maar nu niet meer, of omdat je er wel degelijk blij van wordt, maar je merkt het niet, of omdat het gewoon een functioneel item is. Denk aan een contract, of een kledingstuk dat je echt nodig hebt bij speciale gelegenheden zoals een begrafenis, of gereedschap zoals een schroevendraaier. Realiseer je dat je die dingen nodig hebt voor een gelukkiger leven, en geef die items complimenten. Overdrijf het! En dan merk je dat je er alsnog blij van wordt.

Wat je absoluut niet moet doen, is twijfelspullen in een zak stoppen en een paar maanden apart zetten. ‘Als ik ze dan nog niet heb gebruikt … ‘ . Of je houdt het, en legt het op een zichtbare plek zodat je het niet vergeet en je koestert het. Of je doet het weg. Is dat moeilijk, verplaats je dan eens in de spullen in die zak: afgewezen, afgezonderd, na een paar maanden alsnog vernederd als je ze wegdoet. Nee, je moet ze direct wegdoen, maar wel uitbundig bedanken voor bewezen diensten. Ja, dat is een onderdeel van KonMari: alles wat je wegdoet éérst hartelijk bedanken.

Dan al die spulletjes waar je blij van wordt, maar die niet nuttig zijn: een mooie lap stof, een kapot sieraad. Zeker houden! Maar kijk eens of je er toch niet wat mee kunt doen. Ergens neerzetten, ophangen, opprikken, of iets bedekken. Verzamel dingen op een bord of in een mandje. Hang kettingen over je kleerhangers. Leuk de binnenkant van je kast op.  Maak kussenhoezen van die mooie stof, of stofhoezen voor je apparaten. Je kunt zelfs kledingstukken van mooie stof vermaken tot hoezen!

Handig opbergen

Zorg dat je spullen van hetzelfde materiaal bij elkaar opruimt: textiel bij textiel, papier bij papier, elektronica bij elektronica. Linnen tassen dus bij je kleding. Schrijfpapier bij je boeken. Enzovoorts. Het ziet er netter uit, en volgens Marie is dat omdat ze ook dezelfde uitstraling hebben: papier is warm, plastic benauwd, elektra ‘penetrant’. Ja, in elk hoofdstuk is de nodige Japanse spiritualiteit te vinden.  

Uitstraling is ook belangrijk bij je kledingkast: na een stuk over o.a. het opvouwen van je ondergoed, lees ik een advies ondergoed te sorteren van licht naar donker, zodat het eruitziet ‘als een bonbondoosje’. Daar word je blij van, en het is zó netjes dat je zelfbeeld ervan opkikkert.

Boeken opruimen

Dan de boeken, een hoofdstuk speciaal voor ‘diegenen die denken dat ze geen afstand kunnen doen van hun boeken’. Voor mij dus.

Eerste tip: alles wat je al gelezen hebt, wegdoen. Helemaal mee eens, maar met een ander argument dan dat van Marie. Zij stelt dat je het boek al ervaren hebt, dat gevoel komt een tweede keer niet. En als je het nú niet nog een keer wilt lezen, heb je dat later ook niet. Mijn argument is meer rationeel, want gaat over tijd: ik heb nog zoveel boeken die ik nog niet eerder las, dat ik in mijn resterende levensdagen geen tijd zal hebben voor boeken die ik al ken. Dus …. Maar het blijkt dat dit bij zakelijke boeken makkelijker is dan bij fictie. Ik las ‘In de ban van de ring’ al zeker 3x en de serie staat op me te wachten voor de vierde keer. Dus, ik word er blij van, en ik houd ze.

Tweede tip: half-uitgelezen boeken, weg ermee, zegt Marie. Daar kan ik wat mee, ik ben niet voor niets gestopt met lezen. Ik geef ze nog één kans, en dan gaan ze weg, uit of niet uit. De ruimte die je maakt door boeken weg te doen, geeft ook nieuwe informatie de ruimte om je te bereiken, alweer volgens Marie. Dat klinkt weer wat zweverig, maar wie weet? Verder: sorteer per categorie, en berg ook zo op: kookboeken in de keuken.

Derde tip: kijk eens wat je nu overhoudt, en beoordeel of de titels overeenkomen met de persoon die je wilt worden. Wil je een vrolijk leven leiden, maar zie je veel tragische titels? Oppassen! In Japan zeggen ze dat ‘woorden realiteit maken’, de energie van woorden en boektitels is erg sterk. Als je zó je boeken kiest, zul je merken dat je leven verandert. ‘Waarom we altijd tijd tekort komen’ van Dan Ariely moet er dus uit … en ‘Destructieve emoties’ van Daniel Goleman ook?  En alles met ‘Moord’ in de titel? Nou dat ruimt zéker lekker op!

Papieren en poppen

Papieren, daar kunnen we kort over zijn: alles kan weg, is het uitgangspunt. Ook gebruiksaanwijzingen, tegenwoordig is alles op internet te vinden. Cursusmateriaal? Als je het geleerde nu nog niet in praktijk hebt gebracht, komt het er toch niet meer van. Wat je overhoudt gaat in een ‘in behandeling-map’.

Typisch Japans is denk ik hoe met je poppen en knuffels om te gaan. Daar houd je een soort herdenkingsdienst voor, en je bedekt de ogen voordat je ze wegdoet. In die ogen zit de energie, als je ze bedekt met stof of papier worden het gewone objecten en kun je er makkelijker afscheid van nemen.

De keuken opruimen

Bij de keuken draait het om schoonmaken, dus stop je na de sorteerslag álles in je keukenkastjes. Je vuilnisbak moet uit zicht, en je restjes en groenteafval in de vriezer, zodat het niet gaat stinken. Gebruik het servies waar je écht blij van wordt, ook al is dat je ‘feestservies’, zo zonde om dat maar een paar keer per jaar te gebruiken! Doe alle lukraak verzamelde bordjes en kopjes weg.  

Opruimen en je relaties

Allemaal leuk en aardig, maar hoe beïnvloedt opruimen nu je relaties met andere mensen? Marie wijt het aan een groter zelfvertrouwen, wat leidt tot meer pro-activiteit. Ook: omdat je echt focust op waar je blij van wordt, ontdek je dat je gelukkig bent. En dat delen met je geliefde is super voor je relatie.

Stoort andermans rommel je? Kijk er niet naar en besteed er geen aandacht aan. Lukt dat niet, pak die rommel dan vast en kijk er goed naar. Misschien ga je het alsnog waarderen! (Ik kan je vertellen, bij de oude kranten op de grond werkte dat niet.) Dit werkt met name goed bij hobby-spullen en verzamelobjecten, begrijp ik dan. Dwing een ander niet tot opruimen, maar probeer de onderliggende waarden te begrijpen. Als je die onvoorwaardelijk kunt accepteren, dan ben je pas klaar met opruimen. En kan het schoonmaken beginnen.

Japanse spiritualiteit

In het nawoord stelt Marie dat orde in je huis, orde in je leven betekent, en ruimte voor de volgende stap. Samen met je geliefde of je gezin opruimen versterkt de onderlinge relatie. Dat komt, zegt Marie, omdat de Japanners al eeuwen hun spullen met speciale aandacht behandelen, ze denken namelijk dat de goden in álles huizen: de zee, het land, het fornuis, elke rijstkorrel. Alles wordt met eerbied behandeld. Tussen 1600 en 1900, in de Edo-periode, was er een recyclingsysteem, waardoor niets verloren ging. (Ik las elders dat de heersers toen hadden besloten alle, vaak slechte, invloeden van buiten af te weren, zodat ze het moesten doen met alles wat ze zelf konden maken en verbouwen.)

Alles heeft een geest, en die bestaat uit 3 facetten: het materiaal, de maker en de gebruiker. Zoals je geraakt kunt worden door de natuur, kun je dat ook door deze ‘essentie van dingen’, je kunt je dierbare spullen echt gaan waarderen. En dat gaat dan weer gepaard met onthaasten. Hoe mooi!   

Mijn evaluatie van Spark Joy

Het zal je verbazen hoeveel ik van een opruimboek leerde. De opvouwinstructies zijn meestal common sense, zo doe je het al, en zo deed je moeder het ook al. Toch, het opvouwen en opbergen van de lange broeken bijvoorbeeld, achter elkaar in plaats van op elkaar, zijn wel anders en het proberen waard. Per categorie opruimen is absoluut zinnig, ik schrok van de hoeveelheid dubbel spul. En ik dacht eens goed na over wat ik allemaal bewaard had, soms al jaren. Ik bewaarde de kleding die ik op Curaçao kocht, herinnering aan een mooie tijd. Maar een deel ervan kan zeker wel weg. Ik bewaarde mijn mantelpakjes, omdat ze mij herinnerden aan die leuke banen met veel status. Die kunnen allemaal weg, ik hecht wat teveel aan status, en dat kleurt ook andere beslissingen, daarin heeft Marie zeker gelijk gehad. En in elk hoofdstuk leerde ik wat over de Japanse gewoonten, en vooral de spiritualiteit. Wonderlijk en inspirerend.

Dit boek verwijst niet expliciet naar psychologische inzichten, maar toch is er wel wat uit te halen. Wegdoen is moeilijk, want .. verliesaversie. De focus op houden is dan slim bedacht. En die joy, dat is een stukje buikgevoel, wat vaak toch ook weer gebaseerd is op ervaring en ratio. Dat daar lichamelijke ervaringen bij komen kijken, is wel bekend van emoties. Het is dus toch minder zweverig dan je eerst denkt. Maar natuurlijk is deze hele methode niet expliciet wetenschappelijk onderbouwd. Voor mij werkte het in ieder geval wel. Ik visualiseerde mijn doel: alle dozen op de kledingkasten en onder het bed weg, en geen dubbele rijen meer in de boekenkast. Om te beginnen. Mijn kleding opruimen is aardig gelukt, de boeken is onderhanden werk. En de rest is voor later …

Ik vind het boek ook zeer nuttig om te ondersteunen bij mijn wens om duurzamer te leven. Ik koop zeker minder, omdat ik zag hoeveel ik nog had. Met alles wat ik wegdoe, probeer ik anderen gelukkig te maken: kringloop, minibiebs. Voor de toekomst is het boek ook handig: we zullen toch weer kleiner gaan wonen om iedereen woonruimte te gunnen, en daar hoort goed opruimen bij. En spullen weer echt waarderen in plaats van ‘kopen voor de heb’, is goed voor beperking van ons grondstoffengebruik.

Dat waarderen van je spullen is veelal in spirituele, zweverige termen geschreven, en eerlijk gezegd voelde ik de spark of joy niet zo heel vaak. Soms merkte ik dat ik glimlachte bij een item in mijn handen, maar het hele selectieproces zo uitvoeren, is niet gelukt. Ik bleef rationeel. Desondanks waardeerde ik het boek zeer: het is mooi en met liefde voor spullen geschreven, er blijkt veel passie uit. Veel van de voorbeelden betreffen Japanse klanten, en hun ervaringen zijn toch vaak wat anders dan onze westerse. En soms ook niet, zoals met de feestjurk.

Het boek is erg mooi uitgevoerd, alle opvouwinstructies zijn zeer duidelijk getekend. Roze is de enige steunkleur en wordt in tekeningen, tussenpagina’s en hoofdstuktitels gebruikt. Best mooi.

De methode is zeer gestructureerd uiteengezet, Marie noemt het de encyclopedie, en dat klopt ook wel. Op volgorde van aanpak (eerst kleding, dan boeken, etc), en gesplitst in sorteren en opbergen. Goed te volgen, valkuilen benoemd. Mij motiveerde het om deze aanpak te proberen. Misschien is het voor jou ook wat.

Mis je wat als je het boek niet leest? Nou, nee. Maar als je zenuwachtig wordt van je rommel is het zeker aan te bevelen.  

En ja, het boek deed ik weg ….  

Conclusie bij Spark Joy

Inhoud: Leerzaam +, Onderbouwd -, Relevant +, Tijdloos 0.

Vorm: Aansprekend+, Verzorgd +, Illustraties +, Structuur +, Schrijfstijl +

FOMO -. 

Ik gaf het boek 3 ½ *

Ken je dit boek? Wat vond je ervan? 

Lees Spark Joy  duurzaam …

• via de (online) bibliotheek; 
• digitaal via Kobo;
• of uit een minibieb (dat deed ik ook)!

Koop Spark Joy duurzaam … 

• bij de kringloop;
• bij een tweedehandsboekenwinkel zoals Boekwinkeltjes;
• bij je lokale boekwinkel, via Libris (aff.);
• of via B-Corp Bol (aff).

Keus genoeg!

Abonneer je hier op de wekelijkse blog-updates!