Wat is een fusie anders dan een huwelijk? Wat is een samenwerking anders dan samenleven? Als je hier eens goed over nadenkt, blijken er best veel overeenkomsten te zijn! En als je In voor- en tegenspoed van Danielle Braun uit 2025 leest, blijk je van het huwelijk, samenleven en scheiden veel te kunnen leren voor een zakelijke fusie, overname en ontvlechting. En dan heb ik het nog niet eens over de gewoonten in andere culturen dan de onze. Dat geeft héél andere perspectieven.

Ja, ook dit nieuwe boek van Danielle is weer een genot om te lezen. Niet in het minst door de prachtige foto’s en de uitzonderlijke hoeveelheid interessante weetjes over andere landen. Maar ook, of juist, door de vele voorbeelden van samenwerking die toch mislopen, om velerlei redenen, en hoe je daar mee om kunt gaan. Geen handboek, wel heel veel inspiratie, en vooral: dingen om over na te denken, zakelijk én privé.  

Het managementboek In voor- en tegenspoed …

…. heeft op de kaft een foto van een danspaar. Hij zwiert haar in de rondte, voetjes van de vloer. Ik begrijp uit de inleiding dat het danspaar staat voor de liefde tussen twee mensen.  En nu ik deze recensie aan het schrijven ben, denk ik na over de mogelijke diepere betekenis ervan. Samen dansen: één leidt, denkt vooruit, heeft vaak een wat stramme, stabiele houding, is gekleed in stemmig zwart. De ander volgt, geeft zich over, buigt zich in allerlei vormen, laat zich optillen, verliest het contact met de grond, en is ook door het uiterlijk bepalend voor het visuele effect. Naadloos samenwerkend. Zou het zó soms voelen, in een fusie? Twee partijen die al jaren samen zijn, een geweldig resultaat laten zien, met een strak gedefinieerd rolpatroon? En is dat goed …. of gaat het wringen?

Danielle als meneer pastoor

Nou, dit zijn mijn bespiegelingen. Nu naar de bespiegelingen van Danielle. Zij heeft zo’n 30 thema’s van huwen, samenleven en scheiden uitgewerkt, die ze vergelijkt met fuseren, samenwerken en ontvlechten.  Vroeger kwam meneer pastoor (of imam, dominee, panjit ((= brahmaan, moest ik opzoeken)), sjamaan, rabbijn) langs om je voor te bereiden op je huwelijk. Danielle hoopt onze zakelijke meneer pastoor te zijn: een beetje psychologisch onderwijs, een ander perspectief op de relationele aspecten. Zelden een meneer pastoor gezien die dat in zo’n vrolijke vorm deed! Al bij het lezen van de inhoudsopgave, uitgevoerd in verschillende kleuren met mooie foto’s, krullen mijn mondhoeken omhoog. Ik geef wat persoonlijke highlights uit het boek.

Huwelijk en fusie

Al bij het eerste deel, van het huwelijk, valt het me op hoe persoonlijk (huwelijk) en zakelijk (fusie) door elkaar lopen. Alsof je over één en hetzelfde onderwerp aan het lezen bent, waardoor de overeenkomsten tussen beide nóg meer opvallen. Zo gaat het over ‘elkaar vinden’, een gevoel krijgen van ‘met jou wil ik dansen’, verliefd worden.

Hierbij staat een stuk tekst plus een foto over de koppelpraktijken van ouders in China: als ze vinden dat het te lang duurt voordat hun kind thuiskomt met een goede partner, gaan ze in een park zitten met een uitgeklapte paraplu. Hierop zit een A4tje met het profiel van het vrijgezelle kind en de voorkeuren voor een partner. Pas als de wederzijdse ouders het eens zijn over een mogelijke match, worden de jongelingen aan elkaar voorgesteld. In de zakelijke wereld maken we ook een profiel van onszelf (of ons bedrijf) en is het zeer nuttig om ook een wensenlijstje voor de partner op te stellen. Want als er éérst een klik is, een soort verliefdheid, ligt de focus op de emotie en de overeenkomsten. Pas ná de fusie blijkt dan of beide partijen wel bij elkaar passen, en dit is vaak de eerste stap naar problemen. Bij de fusie-onderhandelingen horen dus kwesties van ranking (is er gelijkwaardigheid?) en andere mogelijke verschillen.

Leren van andere culturen

Op elke pagina van het boek is wel zo’n cultuurweetje opgenomen, en soms meer dan één. Soms maar 2 regels, en soms wat langer. En op elke pagina lezen we ook een casus, of zelfs twee. Hoe verschillend deze cases ook zijn, er is altijd een gemeenschappelijk issue: er is niet open en eerlijk gesproken over motieven, verschillen, gevoelens van ongelijkwaardigheid, etc.  Een hele zorgvuldige voorbereiding is dus van belang.  

Bubbelpolygamie en bio-antropologie

In dit stuk komt ook Danielle’s term bubbelpolygamie aan de orde. Je ontmoet je toekomstige zakenpartner vaak in de bubbel waarin jullie beide zitten: events, seminars, gedeelde netwerken, branchevereniging. Het voelt bekend, veilig, vertrouwd. Bubbelpolygamie, buiten je bubbel ‘trouwen’, is zeldzaam, maar kan leiden tot synergie. De term is mij nu duidelijk, hij kwam in een eerder boek naar voren.

Dit eerste deel gaat verder met ‘bio-antropologie’, een interessant stuk over ons brein, over hormonen, en over balimplantaten bij je hond (lees vooral het boek voor meer info hierover).

Achternamen en bedrijfsnamen

Wat me ook opviel was het deel over de keuze van een naam. In westerse culturen neemt de ene huwelijkspartner de naam van de ander over, in andere culturen houden ze hun eigen naam. Patrilineair, matrilineair, dubbel en creatief (verzin iets nieuws!), het komt allemaal voor. Wat doe je bij een fusie? De naam van de grootste? Of de kleinste, als deze een bijzondere naam heeft, of al een sterk merk is in de richting die jullie beiden op gaan? Of iets nieuws?

En wat gebeurt er als het tot een ‘scheiding’, dus ontvlechting komt? Wie houdt de naam, of verdwijnt die helemaal? Hierbij gaat Danielle in op haar eigen samenwerkingsperikelen (met Jitske Kramer – ESC), bij de start was over van alles nagedacht, maar hierover niet. Danielle hield uiteindelijk de naam. Danielle’s eigen ervaringen met diverse samenwerkingsverbanden komen heel vaak voor in het boek, prettig als iemand ook uit eigen ervaring spreekt. Hoewel ik de cases met Jitske soms ongemakkelijk vind, ik ken beiden uit de tijd van hun samenwerkingsverband, en waardeer beiden nu ook individueel. Het voelt alsof ik door een kier in een gordijn gluur in de slaapkamer van mijn ouders.  

Het Ja-woord

Leuk is ook het stuk over het Ja-woord. Na een aantal voorbeelden van mooie huwelijksrituelen met geloften in Scandinavië, Mexico en de hindoestaanse samenlevingen, geeft Danielle ook voorbeelden van dergelijke rituelen bij fusies; die van de twee scholen vond ik subliem.

Aan het eind van dit deel (en natuurlijk ook de andere twee delen) is een checklist per hoofdstuk opgenomen, met steeds 5 vragen die je jezelf moet stellen bij een fusie.

Samenleven en samenwerken

Bij deel 2, over samenleven, schreef ik ook veel voor mij interessante punten op. Hoe je vroegere gezinssituatie van invloed is op je gedrag op kantoor, bijvoorbeeld hoe je ruziemaakt. Ik vond dat heel herkenbaar. Verder het model van Schein, over hoe culturen worden gevormd, met 11 vraagstukken verdeeld over interne en externe afstemming. Ik herkende het uit een eerder Tribe-boek. Supernuttig als de twee organisaties worden samengevoegd en er één cultuur moet ontstaan.

Mooi is ook het voorbeeld van het Caribisch gebied, met Afrikaanse, Europese en inheemse culturen, die een unieke smeltkroes hebben opgeleverd. Geen optelsom, maar een nieuwe cultuur. Ik herkende het van Curaçao, waar ik ooit 6 jaar werkte. En tenslotte raakte het stuk over de schoonfamilie me, waarin het gaat over het netwerk van je nieuwe partner, en over het privé-gedrag van je partner, wat jóúw netwerk raakt.

Scheiden en ontvlechten

En dan het deel scheiden. Bijzonder interessant daarin vond ik het stuk over sleur. Geen conflict, maar ook geen lol. Als de pioniersfase voorbij is en alles stabiel draait. Ik vroeg me af hoe ‘erg’ dat is voor een zakelijke relatie, wat de trigger is om er wat aan te doen? En komt niet alle samenwerking daar vroeger of later in terecht? Ik krijg daar niet echt antwoord op. En ook voor persoonlijke relaties die sleur zijn geworden, is hier moeilijk antwoord op te geven. Danielle geeft wel goede tips om uit die sleur te komen, als je denkt: nu is het over! Praten over je allereerste dromen, het omgooien van overlegvormen, of een anti-sleurgesprek, waarvoor ze een format en vragen geeft. Ik heb dan nog één vraag: wat is een MOT?

Interessant is hoe inheemse culturen met conflicten omgaan: de meeste betrekken de héle familie erbij, ooms en tantes gaan dan op zoek naar de oorsprong van het conflict. In het westen, bij zakelijke conflicten, wordt veelal een coach of mediator ingezet. Opvallend vind ik dat de medewerkers in dit stadium schijnbaar niet betrokken worden, zij hebben de rol van ‘kinderen’, niet genoeg wijsheid en ervaring om bij de oplossing een rol te spelen, proef ik.  Voor hen moet ‘goed gezorgd worden’. Hoe je dat doet komt wél aan de orde.

Mijn evaluatie van In voor- en tegenspoed

Danielle is geslaagd voor haar rol van ‘meneer pastoor’ voor de zakelijke kant: ja, het was educatief, ik heb heel wat geleerd. Niet alleen over de gewoonten van andere culturen, maar ook door de vergelijking van zakelijk met privé. Ik denk dat er qua emoties veel overeenkomsten zijn in zakelijke en persoonlijke relaties. Met name omdat het veelal gaat over professionals, zzp-ers, kleine bureaus die gaan samenwerken, of relatief kleine instellingen die gaan fuseren. Ik kan me voorstellen dat daar de relationele component heel dominant is. En ja, ik heb ook andere perspectieven gekregen, met name door de kleine verhaaltjes over andere culturen.

Danielle put uit haar studie en haar reizen voor de verhalen uit andere culturen, en uit haar advieswerk voor de meeste cases. Ik denk dat zij de voorbeelden van de grote fusies die bij herhaling opduiken, zoals DaimlerBenz/Chrysler en Renault/Nissan, uit boeken of artikelen heeft. Er zit geen bronnenoverzicht in het boek, dus het is niet makkelijk om nog iets na te lezen. En natuurlijk is resultaat niet gegarandeerd, of jij met de nieuwe kennis en het andere perspectief een betere samenwerking tot stand brengt, of een betere ontvlechting, zullen we nooit weten. Maar iets langer en breder en ánders over iets nadenken is altijd beter, toch?

Door de focus op relationele aspecten, is dit een tijdloos boek geworden, waar we nog lang plezier van kunnen hebben. Van de foto’s, en van de inzichten, die heel gestructureerd in 30 thema’s zijn verdeeld. Makkelijk om zo’n hoofdstuk even na  te lezen, als je denkt dat je in een sleur zit, of je zakenpartner ‘vreemdgaat’ met een ander netwerk. Alle 30 thema’s zijn relevant voor het zakendoen anno 2025, dus er is altijd wel iets om na te lezen. Het is een mix van management en persoonlijke effectiviteit, omdat het zeer gericht is op de relatie tussen de oprichters van de fusie-onderneming.     

Prachtige vormgeving

De voorbeelden zijn uitstekend: óf herkenbaar, óf heel verrassend, en beide las ik met een glimlach. Die paraplu’s vergeet ik niet gauw. En de balimplantaten ook niet. Daardoor blijft ook de gerelateerde theorie goed hangen. Die glimlach werd breder bij het zien van de geweldige foto’s, die allerlei rituelen weergeven, of gewoon mensen ver weg in hun dagelijkse doen. Veel hiervan zijn door Danielle zelf gemaakt. De ondersteunende kleuren zijn erg goed gebruikt, het maakt de structuur van het boek goed duidelijk. O ja, redelijk goede redactie, ik zag maar 3 typo’s.

Danielle pakt bijzonder veel onderwerpen bij de kop, maar door de indeling in Huwen, Samenleven en Scheiden, en daarbinnen steeds 10 verschillende thema’s, is er een stevige rode draad in te herkennen. Door de breedte gaat het boek niet heel erg de diepte in, het is duidelijk geen handboek. Toch geeft het voldoende aanknopingspunten om eens goed over na te denken. Ik denk dat het ook goed in delen te lezen is, het hoeft niet persé van voor naar achter in één keer uitgelezen te worden. Dat impliceert wel en zekere mate van herhaling, die nergens storend is.  De checklists per hoofdstuk zijn heel prettig.  

Danielle heeft een fijne, informele schrijfstijl met verrassend weinig antropologisch jargon. Het is vaak grappig, en persoonlijk. Haar uiteindelijk mislukte samenwerking met Jitske komt een aantal keren terug, in vrij objectieve bespiegelingen, en deze kwetsbaarheid maakt het boek nóg prettiger leesbaar, ondanks mijn ongemak af en toe.  

Mis je iets als je dit boek niet leest? Ik vind van wel. Ik had echt het Wow-gevoel, door de combinatie van inhoud én uitvoering. Met name voor professionals en MKB-oprichters onmisbaar.

Conclusie

Inhoud: Leerzaam +, Onderbouwd 0, Relevant +, Tijdloos +.

Vorm: Aansprekend+, Verzorgd +, Illustraties +, Structuur +, Schrijfstijl +

FOMO 0. 

Ik gaf het boek 4 ½ *

Ken je dit boek? Wat vond je ervan? 

Lees In voor- en tegenspoed duurzaam …

• via de (online) bibliotheek; 
• of uit een minibieb!

Koop In voor- en tegenspoed duurzaam … 

• bij de kringloop;
• bij een tweedehandsboekenwinkel zoals Boekwinkeltjes;
• bij je lokale boekwinkel, via Libris (aff.);
• of via B-Corp Bol (aff).

NB. Ik kreeg een recensie exemplaar van ‘nicht’ Danielle Braun.

Keus genoeg!

Abonneer je hier op de wekelijkse blog-updates!